Πως να αναγνωρισετε και να αντιμετωπισετε το φοβο της δεσμευσης!

Φοβάστε άραγε τη δέσμευση; Η ιδέα του να έρθετε κοντά σε έναν άνθρωπο, να νιώσετε ότι τον χρειάζεστε, σας κάνει να αισθάνεστε άβολα; Μήπως πιάνετε τον εαυτό σας να απολαμβάνει μεν τη γνωριμία με έναν άνθρωπο, αλλά να αποφεύγει να σκεφτεί να αφοσιωθεί σε αυτόν για περισσότερο χρόνο;

            Αν έχετε το φόβο της δέσμευσης, αυτό θα διαχέεται στη σχέση σας με όλα τα πράγματα: δουλειά, ανθρώπους, υποχρεώσεις, αλλά το σίγουρο είναι ότι θα το συναντήσετε στην προσωπική σας ζωή, όταν ακόμα και στις πιο ευοίωνες γνωριμίες που υπάρχει χημεία, θα νιώθετε την ανάγκη να φεύγετε, όταν τα πράγματα σοβαρεύουν.

            Ο φόβος της δέσμευσης λανθασμένα έχει αποδοθεί περισσότερο στους άντρες, κυρίως μέσα από κοινωνικά στερεότυπα. Η αλήθεια είναι ότι είναι εξίσου πιθανό και για τις γυναίκες να φοβούνται να δεσμευθούν.

            Ο τρόπος που μεγάλωσε κάποιος, η οικογενειακή του ιστορία, το πως έμαθε την αγάπη, το τι είδε για τα ζευγάρια από τους γονείς του, το αν ταύτισε το γάμο με ευτυχία ή δυστυχία, το αν ένιωσε άξιος να δώσει και να πάρει αγάπη, το αν αγκαλιάστηκε “ελεύθερα” ή “ασφυκτικά” από τη μάνα του, επηρεάζουν το πως κάποιος αντιλαμβάνεται τη δέσμευση και πως αυτός επιτρέπει στον εαυτό του να τη βιώσει μέσα σε μια σχέση. Υπάρχουν αυτοί που από φόβο δέσμευσης δεν μπαίνουν καν σε σχέσεις, αλλά και άλλοι που ενώ τις κάνουν νιώθουν την ανάγκη να είναι πάντα με το ένα πόδι έξω. Έχετε υπόψιν, δε, ότι η δέσμευση δεν είναι το ίδιο με την αγάπη. Είναι εξαιρετικά πιθανό να αγαπάτε τον άλλο και παρ’ όλα αυτά να δυσκολεύεστε να δεσμευτείτε περισσότερο μαζί του. Απορείτε που το ακούτε, το φαντάζομαι! Η αγάπη εδώ δεν είναι αρκετή να σώσει τα πράγματα. Όταν κάποιος έχει θέμα με τη δέσμευση, οι στενές, μακροχρόνιες προσωπικές σχέσεις γίνονται εξαιρετικά δύσκολες, βαλτώνουν ή τερματίζονται. Τα πράγματα, όμως, μπορεί να είναι διαφορετικά με έξτρα δουλειά και καλή επικοινωνία, ειδικά όταν έχεις εντοπίσει πλέον ότι εσύ ή ο σύντροφός σου έχετε αυτό το “θέμα”.

            Αν παρατηρήσετε στον εαυτό σας ή τον άλλον κάποιο από τα ακόλουθα σημάδια, ίσως πάσχετε από φόβο δέσμευσης. (Κάθε άνθρωπος, βέβαια, είναι μοναδικός στο σχετίζεσθαι, άρα αποφύγετε υπεραπλουστεύσεις και γενικεύσεις ακόμα και για τα παρακάτω).

1.         Αποφεύγετε τις σοβαρές σχέσεις!

            Το να θέλετε να βγαίνετε με ανθρώπους και να αποφεύγετε τις σοβαρές σχέσεις δε σημαίνει απαραίτητα ότι φοβάστε τη δέσμευση. Μπορεί να συντρέχουν λόγοι που την προκειμένη στιγμή δε νιώθετε συναισθηματικά διαθέσιμοι και δεν μπορείτε να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις μιας σχέσης. Αυτό που εδώ κάνει τη διαφορά είναι η επανάληψη.

            Αν επανειλημμένα νιώθετε την ανάγκη να τελειώνετε ή με την ασυνεχή παρουσία σας να φρενάρετε τα πράγματα πριν εξελιχθούν, ακόμα κι αν έλκεστε από το πρόσωπο που βλέπετε, ίσως έχετε κάποια ανεπίλυτα θέματα με τη δέσμευση.

            Στη γνωριμία μας με τους ανθρώπους, έρχεται εκείνη η στιγμή που οραματίζεσαι αν ο άνθρωπος που έχεις δίπλα σου θα σου ταίριαζε μακροπρόθεσμα. Αυτός που φοβάται τη δέσμευση, αρνείται να μπει σε αυτή τη διαδικασία. Μερικές φορές “στολίζει” και όμορφα αυτόν τον δισταγμό με τσιτάτα του “ζω τη στιγμή”, ενώ κατά βάθος υπεκφεύγει της στιγμής! Τονίζω ξανά, ότι είναι πολύ δύσκολο να το διακρίνει κανείς, αλλά εμπιστευθείτε το πως αισθάνεστε δίπλα σ’αυτόν τον άνθρωπο… ήρεμοι; σίγουροι;… ή ανασφαλείς; Αν είστε η γυναίκα ή ο άντρας που φοβάται τη δέσμευση, με τη συμπεριφορά σας θα διώχνετε τον άλλο.

2.         Αμφισβητείτε συνεχώς τη σχέση ή τον άνθρωπό σας

            Αυτός που φοβάται τη δέσμευση, όσο πιο κοντά έρχεται σε αυτή, τόσο πιο επίμονα αναζητά ή/και δημιουργεί λόγους για να μην το κάνει. Μπορεί την ίδια στιγμή που τρέφουν ισχυρά συναισθήματα και νιώθουν κοντά στον άλλο, να αμφισβητούν τον εαυτό τους, το σύντροφό τους και τη δυναμική της σχέσης τους! “Μ’ αγαπά στ’ αλήθεια;”, “Είμαι όντως έτοιμος/η;”, “Τί θα γίνει αν χωρίσουμε;”, “Θέλω αυτό να γίνει;”, “Καλά δεν είμαστε κι έτσι;”

            Ερωτήματα σαν κι αυτά, κακά τα ψέματα, τα θέτεις κατά καιρούς, ιδιαίτερα όταν νοιάζεσαι για κάποιον και θέλεις να ξέρεις τι σου γίνεται… ή δε θες να χάσεις τον άλλον! Είναι άλλο αυτό, κι άλλο να φτάνεις μέχρι και να προκαλείς και καβγάδες ή να μειώνεις τη σχέση μέσα σου, γιατί θέλεις να γλιτώσεις, θέλεις να παρουσιάσεις τον άλλο μη ταιριαστό σε σένα και να απαλλαγείς από αυτόν -και το ενδεχόμενο της σχέσης μαζί του- χωρίς να νιώθεις ότι φταις!

3.         Αποφεύγετε να κάνετε πλάνα

            Το ότι δεν επενδύετε στη σχέση με τον άλλο, μπορεί να φανεί με πολλούς τρόπους, π.χ. μπορεί να έχετε γνωρίσει όλους του τους φίλους και να μην έχει γνωρίσει κανέναν από το δικό σας περιβάλλον. Ή μπορεί να έχετε ένα σωρό πράγματα να πείτε, αλλά τίποτα που να περιλαμβάνει βαθύτερα συναισθήματα ή κάτι που να δείχνει στον άλλο ότι τον βάζετε στη ζωή και την καθημερινότητά σας. Η ιδέα του να κάνετε μακροπρόθεσμα πλάνα με κάποιον, σας αγχώνει και αισθάνεστε άβολα ή παγιδευμένοι όταν πρέπει να κανονίσετε κάτι πιο συγκεκριμένο (π.χ. μια έξοδο ή ένα ταξίδι), σε τέτοιο βαθμό που φτάνετε να το ακυρώσετε.

            Το να μη θέλετε να αφιερώσετε τον εαυτό σας και το χρόνο σας σε κάποιον, ειδικά όταν θέλετε να είστε διαθέσιμοι μήπως προκύψει κάτι καλύτερο ίσως βέβαια σημαίνει ότι δε σας ενδιαφέρει και πολύ. Αν, όμως, πραγματικά σας αρέσει το άλλο άτομο και απολαμβάνετε την παρέα του, αλλά σας στρεσάρουν τα κανονίσματα, το θέμα σας είναι η δέσμευση.

4.         Δεν αισθάνεστε συναισθηματικά δεμένοι

            Για την ακρίβεια θα έλεγα ότι παρατηρείται μια έντονη συναισθηματική αποφυγή και αδυναμία στην παραπάνω επένδυση. Εδώ επικρατεί το γνωστό δίλημμα με το αβγό και την κότα… Οι άνθρωποι με φόβο δέσμευσης δεν είναι ανίκανοι να αισθανθούν αγάπη, είναι όπως πιθανό να είναι οι πρώτοι που θα πανικοβληθούν και θα νιώθουν την ανάγκη να φύγουν ακόμα και από μία καλή σχέση, αν ακούσουν το “Σ’αγαπώ”. Το προφέρουν, επίσης, το ίδιο δύσκολα. Με αποτέλεσμα να γίνονται στερητικοί για τον άλλο, αλλά και να στερούν τον εαυτό τους από την ομορφιά της εγγύτητας των σχέσεων όσο συναισθηματικό ρίσκο κι αν έχει αυτό.

            Χρειάζεται πραγματικά μεγάλη αυτοπεποίθηση να είσαι με ένα τέτοιο άτομο. Όταν δε μια σχέση εξελίσσεται μετά από μήνες, το άτομο που έχει φόβο δέσμευσης θα αποφεύγει συζητήσεις ή με τη συμπεριφορά του θα δείχνει ότι θέλει απλά να περνά καλά χωρίς να τον ορίζουν τα πράγματα.

            Αυτό που κάνει τους ανθρώπους να έρχονται κοντά είναι η συναισθηματική ευαλωτότητα, το ότι με το πέρασμα του καιρού μαθαίνουμε ο ένας τον άλλο καλύτερα. Μιλάμε για το παρελθόν, για τους φόβους και τα όνειρά μας, τις αρχές μας, τη ζωή και τα συναισθήματα που τρέφουμε για όσα συμβαίνουν γύρω μας και κυρίως για όσα νιώθουμε ο ένας για τον άλλον.

            ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ;

            Για να μην παρεξηγηθώ, τα θέματα με τη δέσμευση σε μία σχέση δεν είναι για όλους πρόβλημα. Άλλωστε, οι μακροχρόνιες, μονογαμικές σχέσεις δεν είναι κάτι που ταιριάζει σε όλους, ούτε συνιστά μονόδρομο ευτυχίας.

            Αν θέλετε, όμως, να προσπαθήσετε να διατηρήσετε τη σχέση με ένα σύντροφο που έχει προβλήματα με τη δέσμευση, θα πρέπει να κατανοήσετε ότι ο τρόπος που ο σύντροφός σας συνδέεται είναι ΑΠΟΦΕΥΚΤΙΚΟΣ! Είναι σαν να τα ‘χετε με κάποιον που φοράει πανοπλία και οχυρώνει τον εαυτό του με τέτοιες άμυνες, ώστε να προστατευθεί από τον πιθανό πόνο ή την απώλεια που έχουν οι σχέσεις.

            Μπορεί να μην μπορείτε να τους πιέσετε να αλλάξουν, μπορείτε όμως να τους κάνετε να δουν τις σχέσεις πιο θετικά, αν:

     –    Διατηρείτε μια ικανοποιητική ζωή, έξω από τη σχέση, επενδύοντας σε δικές σας δραστηριότητες που σας κάνουν ευτυχισμένους και χαρούμενους. Αν και από μέρους σας είστε άτομο με ισχυρή τάση προσκόλλησης ή θέματα με την εγκατάλειψη, ο συνδυασμός σας με έναν δεσμοφοβικό θα είναι πραγματική πρόκληση και για τους δύο. Αν είναι έτσι, ίσως είναι ευκαιρία και για εσάς να δουλέψετε τις ανασφάλειές σας και τους φόβους σας.

     –    Σεβαστείτε την ανάγκη του άλλου για ελευθερία. Η έμπρακτη αποδοχή του άλλου είναι το κλειδί. Αν σεβαστείτε την ανάγκη του να έχει το δικό του χώρο, μπορεί και να σας ερωτευτεί σφόδρα. Ταυτόχρονα είναι μια εξαιρετική ευκαιρία και για εσάς να μάθετε να συμβιβάζεστε, ή να το πω καλύτερα, να ζυγίζετε τα πράγματα.

     –    Μην κάνετε πράγματα που τους φέρνουν σε δύσκολη θέση. Μέχρι να τους κερδίσετε και να σας εμπιστευθούν ολοκληρωτικά, είναι σημαντικό να έχετε συνείδηση των πραγμάτων που τους φέρνουν σε δύσκολη θέση. Για παράδειγμα, μην τους πιέζετε να κάνουν πράγματα που “σοβαρεύουν” τη σχέση, όπως συναντήσεις με οικογένειες, συγγενείς, κ.τ.λ. Σεβαστείτε τους λόγους που τους έκαναν να φοβούνται τη δέσμευση, μέχρι οι ίδιοι να θελήσουν (μέσα στο ασφαλές περιβάλλον της δικής σας σχέσης και αποδοχής) να δουλέψουν αυτό το θέμα.

            Αν οι ρίζες στα θέματα δέσμευσης του συντρόφου σας είναι βαθιές και ανιχνεύονται σε επίπονα πράγματα του παρελθόντος, η δουλειά με έναν ειδικό ψυχικής υγείας, θα τον κάνει να καταλάβει το γιατί επιλέγει την απόσταση σα συναισθηματική άμυνα στις σχέσεις του. Η ασφαλής σύνδεση στο περιβάλλον της θεραπείας θα του επιτρέψει σιγά σιγά να έρθει κοντά στους ανθρώπους και να συνδέεται συναισθηματικά μαζί τους. Να είστε υποστηρικτικοί, αν επιλέξουν να το αντιμετωπίσουν θεραπευτικά. Είναι ένα τεράστιο βήμα!

            Από την άλλη, δεν μπορείτε να πιέσετε κάποιον να κάνει κάτι που δεν θέλει. Αν μπορείς να αλλάξεις κάποιον, είναι μόνον τον εαυτό σου! Οπότε, αν ο άνθρωπος που σε ενδιαφέρει δεν επιθυμεί μια σχέση με τον ίδιο τρόπο που την αντιλαμβάνεσαι κι εσύ, είναι καλύτερο για όλους να το αποδεχτείς και να προχωρήσεις!