Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΤΕ

Αφορμή για αυτό το άρθρο ήταν μήνυμα που δέχτηκα από έναν νέο άντρα για το πώς να αναπτύξει τη συναισθηματική του νοημοσύνη. Σε σχέση με συμπεριφορές που σίγουρα ανήκουν στο παρελθόν και εξυπηρετούν βαθιά ριζωμένα στερεότυπα, η ανησυχία και το ενδιαφέρον ενός νέου ανθρώπου για την ανάπτυξη ενσυναίσθησης με συγκίνησε. Όχι μόνο γιατί κινείται σε μία εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από αυτή της τοξικής αντίληψης για την αρρενωπότητα, αλλά και γιατί η ανάπτυξη της συναισθηματικής ικανότητας σπάνια παρουσιάζεται ως στόχος που θα έπρεπε να κατακτήσουμε, ενώ θα έπρεπε να είναι έτσι! Εκπαιδευτήκαμε να παλεύουμε για τις τέλειες σπουδές, δουλειά, γάμο κτλ. αγνοώντας ότι ο μεγαλύτερος κρυφός συντελεστής της επιτυχίας σε κάθε μας σχέση και επιδίωξη, είναι η επαφή με το συναίσθημα μας.

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να κατανοείς και να διαχειρίζεσαι τα συναισθήματά σου, καθώς και εκείνα των ανθρώπων γύρω σου. Οι άνθρωποι με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη (ανα)γνωρίζουν τί αισθάνονται, τί σημαίνουν τα συναισθήματά τους, από πού προέρχονται και πώς αυτά τα συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν τους άλλους ανθρώπους και τους ίδιους. Μπορούν να διακρίνουν διαφορετικά συναισθήματα, δικά τους και των άλλων, να τα το ονοματίσουν κατάλληλα και να τα χρησιμοποιήσουν ως οδηγό και πρόσθετο στοιχείο στη σκέψη και τη συμπεριφορά τους.

Η ικανότητα να κατανοείς και να διαχειρίζεσαι τα συναισθήματά σου σημαίνει μέσα σ’όλα ότι μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις θετικά για να μειώσεις το στρες, να επικοινωνήσεις αποτελεσματικά με τους άλλους, να τους καταλάβεις, να ξεπεράσεις δυσκολίες και να μειώσεις τις συγκρούσεις.

Συναισθηματική νοημοσύνη έχει μεγαλύτερη εκείνος που συγχωρεί, εκείνος που μπορεί να δεχτεί κριτική και να αναλάβει ευθύνες, εκείνος που επιτρέπει στον εαυτό του να προχωρήσει μετά από ένα λάθος. Συναισθηματικά νοήμων είναι εκείνος, επίσης, που καταφέρνει να πει όχι όταν χρειάζεται και πρέπει, εκείνος που μπορεί να μοιραστεί τα συναισθήματά του με τους άλλους, αλλά να ακούσει και να ασπαστεί και τα δικά τους.

Αν έχεις “περιέργεια” για τους ανθρώπους, αν γνωρίζεις τα δυνατά και αδύνατά σου σημεία, αν είσαι καλός “κριτής-εκτιμητής” του χαρακτήρα των άλλων, προσβάλλεσαι δύσκολα, αποβάλλεις τους τοξικούς, κάνεις λάθη αλλά φεύγεις απ’αυτά, προφανώς έχεις υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη.

Αν δούμε ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι νιώθετε φόβο για κάτι και εξαιτίας αυτού του φόβου αναπτύσσετε μία προβληματική συμπεριφορά-απάντηση (π.χ. κάνετε ότι δεν υπάρχει ή αποφεύγετε να κάνετε πράγματα εξαιτίας του). Χρειάζεται “σκληρή” ειλικρίνεια με τον εαυτό σας και λίγο να κάνετε τον detective, να πάτε αρκετά χρόνια πίσω για να καταλάβετε πού ακριβώς “μάθατε” να μασκαρεύετε τα συναισθήματά σας. Έχετε δε υπόψιν ότι ακόμα και όταν καταλαβαίνετε ότι μία συμπεριφορά είναι δυσλειτουργική, αυτό δεν αποκαλύπτει απαραίτητα και το υποκείμενο της συναίσθημα. Ας πούμε πίσω από μία συμπεριφορά όπως η αναβλητικότητα μπορεί να κρύβεται θυμός, ματαίωση, θλίψη, αίσθημα ανεπάρκειας ή άλλα συναισθήματα. Το να

εντοπίσετε και να ονοματίσετε το συναίσθημα πίσω από κάθε προβληματική συμπεριφορά, σας κάνει μετά να λειτουργείτε σιγά-σιγά διαφορετικά. Σαν αυτούς που φοβούνται να πετάξουν αλλά τελικά μπαίνουν στο αεροπλάνο όπως και να ‘χει, έτσι για όλους μας γίνεται λίγο πιο εύκολο να αντιδράσουμε σταδιακά ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ, παρά το γεγονός ότι ο φόβος, ο θυμός ή η στεναχώρια παραμένουν. Τα αισθήματα υπάρχουν, η απάντησή μας μεταβάλλεται.

Τα 5 χαρακτηριστικά της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι:

– Να έχεις συνείδηση του εαυτού και των πράξεών σου.

– Να αυτορρυθμίζεσαι.

– Να έχεις ενσυναίσθηση.

– Να έχεις κοινωνικές δεξιότητες.

– Να είσαι ζωντανός άνθρωπος με κίνητρο και περιέργεια για τη ζωή.

Αν, λοιπόν, θέλεις να βελτιώσεις τη συναισθηματική νοημοσύνη:

– Παρατήρησε πώς αντιδράς με τους άλλους ανθρώπους, πώς είσαι με τους άλλους.

– Παρατήρησε πώς είσαι στη δουλειά σου και αν έχεις την ίδια στάση και στην προσωπική σου ζωή. Σε ευχαριστεί το πώς είσαι; Τι θα αλλάξεις;

– Κάνε μία δική σου προσωπική αξιολόγηση. Βρες τα δυνατά και τα αδύνατά σου σημεία.

– Βρες και παρατήρησε τις αντιδράσεις σου σε δύσκολες και πιεστικές καταστάσεις. Πώς λειτουργείς στην πίεση;

– Μη ρίχνεις την ευθύνη για αυτά που σου συμβαίνουν στους άλλους. Πάρε την ευθύνη των πράξεων και των συνέπειών σου.

– Εξέτασε τις συνέπειες των πράξεων και των λόγων σου στους άλλους! Πώς επιδρούν αυτά που λες και κάνεις στους άλλους γύρω σου; Δεν είμαστε μόνοι, είμαστε μαζί με άλλους!

– Κατάλαβε ποιο είναι το αξιακό σου σύστημα, οι πεποιθήσεις, οι ανάγκες και οι στόχοι σου.

– Δες αν είσαι συνεπής με αυτά που λες και αυτά που κάνεις. Αν υπάρχει αντίφαση σε αυτά, υπάρχουν, μικροί μου detectives, πράγματα και συναισθήματα που χρειάζεται να εντοπίσετε.

– Γίνετε ο καλύτερος πρατηρητής της διάθεσης και των συναισθημάτων σας, των ανθρώπων και των καταστάσεων που σας τα προκαλούν. Χωρίς κριτική, χωρίς αφορισμούς, χωρίς “δε θα’πρεπε να νιώθω έτσι “ ή “διαφέρω από τους άλλους”. Μόνο παρατήρηση!

– Όσο ανακαλύπτετε δικές σας διαφορετικές πτυχές, τόσο υποψιάζεστε ότι αυτές υπάρχουν και στους άλλους. Γίνετε πιο επιεικείς με τις αστοχίες των άλλων γιατί είναι δικές τους! Ασχοληθείτε με το δικό σας χωράφι.

Μάθαμε το συναίσθημα ως αδυναμία, τη συναισθηματική ενημερότητα ως “παρα είσαι ευαίσθητος”, εκπαιδευτήκαμε στην απόκρυψη και το μασκάρεμα του, αγνοώντας τη μεγάλη του δύναμη στη σχέση με τον εαυτό μας και με τους άλλους! Ποτέ δεν είναι αργά να το αλλάξουμε αυτό! Γεμίσαμε doers! Eλπίζω σε feelers! Όλα απαραίτητα!